ترجمه مقاله باستان شناس یا عکاسی

  اخيرا مجموعه اي از عكس هايي كه باستان شناس فرانسوي، ژاك دومورگان طي اولين ماموريت علمي خود در ايران تهيه كرده بود توسط عطا آيتي، از محققان ايراني مقيم فرانسه در نزد عتيقه فروشي از اهالي شارتر فرانسه كشف شد. اصالت و ارزش فرهنگي و علمي اين مجموعه توسط برخي صاحب نظران تاييد شد و آنگاه با ياري دكتر احسان نراقي، يكي از ايرانيان خيّر اروپا به نام خانم حميرا ايازي هزينه ي خريد عكسها را برعهده گرفتند. پس از خريداري، عكس ها، توسط عطا آيتي فهرست بندي و در ٤ آلبوم قبل از ارسال آن ها به زادگاه اصلي خود، ايران قرار داده شد. اين آلبوم ها اينك در آلبومخانه كاخ گلستان نگهداري مي شوند و مي تواند به عنوان راهنمايي گران بها، پژوهشگراني را كه در مورد تاريخ، جامعه و مردم ايران در پايان دوره ي ناصرالدین شاه تحقيق مي كنند، ياري دهد. در اين مقاله، عطا آيتي مختصري از زندگي دومورگان، چگونگي عكس هاي مورد بحث و جنبه هاي فرهنگي و علمي آنها را بررسي كرده است.

ژاك ژان ماري دومورگان  در سوم ژوئن سال١٨٥٧ ميلادي در يك خانواده ي اشرافي در شهرك اويسو سوركوسون  به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي و دوره ي متوسطه را در همان شهرك به اتمام رساند. شوق جواني او را به سوي جمع آوري عتيقه سوق داد. براي ادامه ي تحصيل به پاريس رفت و پس از پايان تحصيلات در « مدرسه ي معدن شناسي» در سال ١٨٨٢ به كسب ديپلم اين آموزشگاه نايل آمد. در دوران تحصيل در اين مدرسه كفايت خود را در زمينه ي باستان شناسي بروز داد، به طوري كه پس از اخذ ديپلم معدن شناسي بلافاصله به ماموريت هاي حفاري در شمال اروپا اعزام شد. (يادآوري مي شود كه برادر بزرگ او، هانري دومورگان نيز قبل از وي پا به عرصه ي تحقيق در زمينه ي باستان شناسي آمريكا گذاشته بود.) پس از انتشار نتايج پژوهش هاي دومورگان، وزير آموزش و پرورش فرانسه او را به دو ماموريت حفاري به هند و مالزي اعزام داشت، و از همين جا، بعدها تمايل علمي او متوجه شرق گشت.